21/12/2023
I-Đại cương
- Là thuốc có tác dụng làm hết hay giảm các triệu chứng ho, đàm và suyễn
- Đàm là chất dịch nhớt, dính, sản sinh ra trong quá trình hoạt động của lục phủ ngũ tạng; chất dính đó ngưng đọng lại mà thành đàm. Đàm ngưng đọng ở bộ phận nào thì gây bệnh cho bộ phận đó.
- Đàm ngưng đọng ở phế (gọi là đờm) gây bệnh cho đường hô hấp. Đàm ở phế có liên quan đến ho và suyễn. Vì đàm ngưng đọng làm không khí vào phế khó khăn, dẫn đến khó thở, đồng thời là môi trường phát triển tốt cho các loại vi khuẩn, virus.
- Khử đàm là một khâu quan trọng trong điều trị bệnh ở phế đặc biệt đối với ho suyễn
- Thuốc hóa đàm có tác dụng hóa đàm làm hết đàm, long đàm, trừ đàm, làm cho đàm dễ khạc ra.
- Thuốc hóa đàm ngoài việc trị bệnh đàm ở phế, còn được dùng cho các bệnh phong đàm, đàm tại não như kinh giản, trúng phong.
- Khí vị: Thường có vị cay tính ấm và táo dùng cho các chứng đàm lạnh, đàm thấp
- Nguyên nhân: Do tỳ dương hư không không vận hóa được thủy thấp, ứ lại thành đàm; Chất đàm thường dễ khạc, người mệt mỏi, chân tay lạnh, đại tiện lỏng.
- Các chứng bệnh:
- Hàn đàm ứ lại ở phế gây ho, hen suyễn;
- Ứ lại ở kinh lạc gây đau nhức khớp xương;
- Ứ lại ở cơ nhục gây đau bắp thịt ê ẩm, nhưng đau không nhất định ở chỗ nào
- Vị thuốc: Bán hạ chế, bạch giới tử, tạo giác
- Tính hàn, dùng cho các chứng đàm nhiệt
- Dùng cho các bệnh ho suyễn tức, nôn ra đàm đặc, vàng, hôi, hoặc các bệnh điên giản kinh phong có đàm ngưng trệ. Do đàm hỏa thấp nhiệt, uất kết mà dẫn đến
- Các vị thuốc: Trúc nhự, Trúc lịch, thiên trúc hoàng, qua lâu nhân, bối mẫu
- Thông tin chung:
- Là thuốc chữa ho, làm hết hay giảm triệu chứng ho
- Nguyên nguyên nhân ho có nhiều, nhưng đều thuộc phế, vì vậy chữa ho phải lấy chữa phế làm chính
- Ho và đàm có quan hệ mật thiết, các thuốc chữa ho thường có tác dụng trừ đàm hay ngược lại thuốc trừ đàm lại có tác dụng làm hết ho
- Thuốc ôn phế chỉ khái
- Thuốc dùng để chữa ho thuộc chứng hàn, đàm hàn
- Nguyên nhân:
- Do ngoại cảm phong hàn có kèm ho, ngạt mũi, khản tiếng…,
- Ho do nội thương hay gặp ở người già dương khí suy kém
- Chứng ho thường nặng khi trời lạnh
- Vị thuốc: bách bộ, hạt củ cải (la bặc tử, lai phục tử), hạnh nhân, cát cánh
- Thuốc thanh phế chỉ khái
- Thuốc dùng để chữa ho thuộc chứng nhiệt, đàm nhiệt
- Do táo nhiệt làm tổn thương phế khí gây ra ho, đàm dính, ho khan, mặt đỏ, miệng khát, đại tiện táo, người sốt, khó thở, lưỡi vàng dày, mạch phù sác
- Hay gặp ở bệnh viêm họng, viêm phế quản cấp, viêm phổi…
- Vị thuốc: tiền hồ, tang bạch bì, tỳ bà diệp, mướp
- Thuốc bình suyễn: ma hoàng, cà độc dược, bạch quả,
