Phương thuốc khu phong thắng thấp có khí huyết hư tổn

I-Nội dung

Là những phương thuốc dùng để chữa chửng tý lâu ngày, bệnh lúc nặng, lúc nhẹ, co duỗi khó khăn, chi thể mệt mỏi, sắc không tươi nhuận, mạch hư nhược. Loại phương tễ này thường chú ý bổ khí huyết, bồ can thận rồi phối ngũ với các vị thuốc khu phong thắng thấp.

II-Quyên tý thang

1. Thành phần:

1. Cách dùng: Thêm 09 Sinh khương, 12g Đại táo, sắc nước uống ngày 1 thang

2. Công dụng: Ích khí hoà dinh, khu phong thắng thấp.

3. Chủ trị: Dinh vệ lưỡng hư, phong thấp tý thống, vai cổ đau mỏi, tay chân tê bì, lưỡi nhạt rêu trắng nhờn, mạch phù hoạt.

4. Phân tích phương thuốc:

   Khương hoạt ôn táo, có thể khu phong trừ thấp, dẫn thuốc đi lên trên, là quân dược Phòng phong khô ráo, đuổi phong tà chạy khắp cơ thể. Khương hoàng cay nóng, lý khí trệ ở trong huyết, khu trừ hàn thấp. Khương hoàng kết hợp phòng phong, hoạt huyết khu phong, đi lên trên hỗ trợ cho Khương hoạt, là thần dược.

   Hoàng kỳ, Chích Cam thảo ích khí cố vệ; Đương quy, Xích thược dưỡng huyết, hoà dinh hoạt huyết, là tá dược.

   Sinh khương làm vật dẫn, hoà dinh vệ đến được các khớp, Chích Cam thảo điều hòa các vị thuốc, đều là sứ dược.

   Cả bài hợp lại, ích khí hoà dinh, khu phong thắng thấp.

5. Gia giảm:

   • Nếu khí huyết bất túc gia thêm Tang ký sinh, Ngưu tất, Đỗ trọng.
   • Đau nhiều các khớp không co duỗi được gia Te tân, Phụ tử.
   • Thấp nhiều, chân tay nặng nề, da thịt tê dại gia Thương truật, Phòng kỷ, Ý dĩ.
   • Tà theo nhiệt hoá, các khớp sưng đỏ gia Thạch cao, Tri mẫu, Phòng kỷ.
   • Đau chi trên gia Tang chi, Uy linh tiên; đau chi dưới gia Ngưu tất.

6. Ứng dụng lâm sàng: viêm khớp dạng thấp, hội chứng cổ vai tay, viêm quanh khớp vai, đau vai gáy cấp,

III-Độc hoạt ký sinh thang

1. Thành phần

   Độc hoạt	09g	Tang ký sinh	06g
   Đỗ trọng	06g	Ngưu tất	06g
   Tế tân	02g	Tần giao	06g
   Bạch linh	06g	Quế tâm	06g
   Phòng phong	06g	Xuyên khung	06g
   Nhân sâm	06g	Cam thảo	06g
   Đương quy	06g	Bạch thược	06g
   Sinh địa	06g

2. Cách dùng: Sắc nước uống ngày 1 thang

3. Công dụng: Khu phong tán hàn trừ thấp, thông kinh hoạt lạc, bổ ích can thận.

4. Chủ trị: Tý chứng lâu ngày, can thận khuy hư, khí huyết bất túc, phong hàn thấp xâm nhập, lưng gối đau nhức, khớp xương co duỗi khó khăn hoặc tê dại khó chịu, sợ lạnh thích ấm, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch tế nhược.

5. Phân tích phương thuốc

   Độc hoạt sở trường đi xuống chi dưới, trị phong hàn thấp tà ở khoảng giữa gân cốt, thông tý chỉ thống; Tang ký sinh bổ can thận tráng gân cốt, khư phong thấp, chỉ thống vùng lưng đùi là quân dược.

   Tế tân, Quế tâm tân tán hàn thấp, ôn thông kinh mạch chỉ thống; Phòng phong khư phong thắng thấp chỉ thống, thấu tà ngoại xuất; Tần giao sưu phong thấp ở giữa gân cơ nhục, thông kinh chỉ thống; Đỗ trọng, Ngưu tất ích can thận cường cân tráng cốt, chỉ tý thống, giúp Tang ký sinh bổ can thận cường gân cốt, đều là thần dược.

   Đương quy, Xuyên khung, Sinh địa, Bạch thược dưỡng huyết hoạt huyết để trị phong; Nhân sâm, Bạch linh ích khí kiện tỳ, phù chính để khư tà đều là tá dược.

   Cam thảo điều hoà các vị thuốc là sứ dược.

   Tổng hợp cả bài, khu tà phù chính, kiên cố cả sốc ngọn, có thể khiến huyết khứ mà phong thấp trừ, can thận mạnh lên mà tê đau khỏi.

6. Gia giảm:

   • Đau nhiều gia Địa long, Hồng hoa, Phụ tử chế trừ phong thông lạc.
   • Thấp tà thắng gia Phòng kỷ.
   • Chính khí không hư bỏ Nhân sâm.

7. Ứng dụng lâm sàng: Thoái hóa cột sống thắt lưng, đau dây thần kinh tọa, thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp,...

IV-Tam tý thang

1. Thành phần:

1. Cách dùng: sắc uống ngày 1 thang

2. Công dụng: ích khí dưỡng huyết, bổ can thận, khu phong trừ thấp.

3. Chủ trị: Chủ trị can thận bất túc, khí huyết lưỡng hư, phong hàn thấp tý trở lâu ngày, lưng gối đau nhức, khớp xương co duỗi khó khăn hoặc tê dại khó chịu, sợ lạnh thích ấm, đoản hơi, đoản khí, mệt mỏi, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch tế nhược.

4. Phân tích phương thuốc:

   Đỗ trọng, Tục đoạn bổ can thận, cường cân cốt là quân dược.

   Phòng phong, Độc hoạt, Tế tân, Tần giao khư phong thấp, chỉ tý thống; Ngưu tất hoạt huyết hóa ứ kiêm bổ can thận; Xuyên khung, Quế tâm ôn thông huyết mạch điều trị phong hàn thấp tý trở là thần dược.

   Đương quy, Bạch thược, sinh địa dưỡng huyết hòa huyết. Đảng sâm, Hoàng kỳ, Chích cam thảo, Bạch linh bổ khí kiện tỳ giúp phù chính để khư tà là tá dược.

   Các vị thuốc hợp dụng có tác dụng bổ can thận và khư phong thấp cùng dùng, tà chính kiêm cố, tiêu bản đồng trị.

5. Ứng dụng lâm sàng: Viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, đau dây thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm